Podstawy agronomiczne w uprawie buraka cukrowego

Podstawowym celem Rolnika uprawiającego buraki cukrowe jest wysoki plon w połączeniu z wysoką zawartością cukru, przy niskim poziomie melasotworów. Polaryzacja powinna być jak największa natomiast zawartość azotu alfa-aminowego jak najmniejsza.

Burak cukrowy jest rośliną dwuletnią dlatego wielkość plonu jest w znacznej mierze uzależniona od ilości promieniowania, którą roślina wykorzysta w pierwszym roku wzrostu. Dlatego jest to kluczowa kwestia przy opracowywaniu strategii uprawy tej rośliny. Taka strategia powinna zakładać szybkie i wczesne wschody zmniejszające maksymalnie czasu od wschodów do zakrycia międzyrzędzi przy wydłużaniu czasu pomiędzy zakryciem międzyrzędzi do dojrzałości korzeni. Zapewni to przechwycenie 90% promieniowania i przyczyni się do maksymalizacji plonów. Istnieje wiele możliwości agronomicznych, które mogą mieć wpływ na uzyskanie takiego stanu. Wiele z nich może być pod kontrolą Rolnika przy określonych warunkach klimatycznych i glebowych. Siew, jakość nasion, zdolność kiełkowania, wzrost roślin, szerokość międzyrzędzi są ważnymi czynnikami.

Siew

Nasiona buraków powinny trafić w miejsce, w którym nad nimi znajduje się warstwa pulchnej gleby natomiast pod nasionem gleba powinna być twarda o dobrej strukturze. Jest to sytuacja, która zapewnia dostęp składników pokarmowych, powietrza oraz wilgoci niezbędnej do skiełkowania roślin. Siew powinien być wykonany tak szybko jak na to pozwala odpowiednie przygotowanie gleby. Badania pokazuję, że opóźnienie wysiewu może spowodować straty plonu o 0,5% z każdym dniem opóźnienia- z powodu późniejszego zakrycie międzyrzędzi i niewykorzystania najsilniejszego promieniowania słonecznego. Bezwzględnie należy unikać zagęszczenia gleby, ze względu na to nie należy wykonywać zabiegów (w tym siewu) na glebie mokrej.

pH gleby

Burak cukrowy jest bardzo wrażliwy na pH gleby. Wysokie plony można osiągnąć tylko przy pH obojętnym lub zasadowym. Optymalne pH zależy od rodzaju gleby:

• Gleby ilaste i gliniaste – preferowane pH 6,5-7,0
• Gleby piaszczyste – preferowane pH 5,5-6,0
• Gleby bogate w materię organiczną- preferowane pH to 6,2

Jak przedstawiono na poniższym rysunku pH gleby ma również duży wpływ na dostępność składników pokarmowych. Przy pH powyżej 7,5 dostępność składników pokarmowych, w szczególności fosforu, manganu, boru i cynku może być znacznie zredukowana, pomimo wysokiej zasobności gleby w te składniki.

Jeżeli pH jest zbyt wysokie lub zbyt niskie następuje zablokowanie dostępności składników pokarmowych (zwłaszcza mikroelementów) w glebie. W szczególności tyczy się to manganu i boru. W takiej sytuacji tylko nawożenie dolistne daje szybkie i wymierne efekty.

Ochrona roślin

Burak cukrowy jest słabym konkurentem w stosunku do chwastów, w szczególności w okresie od wschodów do zakrycia międzyrzędzi. Wschodzące rośliny są małe, o niskim wigorze a czas do zakrycia międzyrzędzi trwa około 2 miesięcy. W tym okresie bardzo ważne jest utrzymanie plantacji bez chwastów. 3-4 zabiegów herbicydowych jest zazwyczaj potrzebne. Występowanie chwastów na polu prowadzi do ich silnej konkurencji z burakami w stosunku do światła i składników pokarmowych. Powoduje to wolniejszy wzrost buraków prowadzący do zbyt małej powierzchni liścia w okresie kiedy promieniowanie jest najsilniejsze.

Zmianowanie

Buraki są narażone na choroby korzeni takie jak na zgorzel podstawy siewek, zgorzel siewek (Pythium, Aphanomyces, Phoma). Są to choroby grzybowe, których znajdują się w glebie i atakują korzenie. Cechą charakterystyczną choroby jest ciemny a nawet czarny korzeń. Zagrożenie porażenia tymi chorobami zmniejsza się wraz z odpowiednim zmianowaniem, w którym odstęp pomiędzy burakami cukrowymi wynosi 3 lata. Chore rośliny są bardziej narażone niż zdrowe. Inne grzyby (mączniak, rdza) mogą również porazić buraki cukrowe. Kolejnym dużym zagrożeniem dla buraków, w szczególności przy złym zmianowaniu, są żyjące w glebie nicienie.

Podsumowanie podstaw agronomicznych w uprawie buraka

• Odpowiednia struktura (uprawa) gleby zapewnia optymalną ilość składników pokarmowych oraz dostępność wody
• Należy unikać zagęszczenia gleby oraz występowania nierozłożonych resztek roślinnych w glebie, które utrudniają wzrost korzeni
• Odpowiednie pH gleby wpływa na dostępność składników pokarmowych
• Należy stosować odpowiednie nawożenie celem uzyskania szybkiego wzrostu młodych roślin w szczególności z uwzględnieniem: azotu, potasu, fosforu, manganu, boru i cynku
• Należy tworzyć odpowiedni program nawożenia buraków cukrowych wspierający i zapewniający odpowiedni wzrost roślin
• Należy obserwować łan w czasie wegetacji celem wykrycia wszelkich nieprawidłowości ograniczających wzrost roślin
• Należy zwrócić szczególną uwagę na parametry jakościowe wymagane przez cukrownie i dostosować system nawożenia do tych potrzeb
• Można wykorzystać narzędzia i wiedzę Yara celem odpowiedniego zarządzania składnikami pokarmowymi i uzyskania jak największego zysku