Zasady Agronomii dla uzyskania maksymalnych plonów

Podstawowym celem produkcji roślinnej jest przekształcenie promieniowania fotosyntetycznie czynnego (PAR) w suchą masę, która może być następnie wykorzystywana w postaci żywności, paszy dla zwierząt lub jako surowiec do produkcji energii. Istnieje klasyczna zależność liniowa pomiędzy przechwyconym światłem a wyprodukowaną suchą masą przez pszenicę. Wiadomo również, że w obecnie uprawianych odmianach pszenicy Indeks plonu wynosi 50-55%, czyli 50-55% suchej masy będzie przekształcona w plon ziarna.

Ta prosta zależność stanowi podstawę do rozwijania zasad agronomii w uprawie pszenicy. W celu przechwycenia promieniowania rośliny muszą wytworzyć odpowiednio dużą biomasę (ale nie za dużą) ze zdrowych, zielonych liści aby przechwycić 90% padającego promieniowania (PAR). Rośliny te muszą pozostać zdrowe, zielone aż do momentu nalewania ziarna. Daltego istnieją dwa różne cele:

Tworzenie biomasy – wytworzyć odpowiednią ilość biomasy tak szybko, jak to możliwe
Utrzymać “zieloność” – odpowiednio duże, zielone liście/rośliny

Tworzenie biomasy

Tworzenie odpowiedniej biomasy roślin rozpoczynamy od wysiania odpowiedniej ilości ziaren aby wiosną uzyskać odpowiednią obsadę. Norma wysiewu zależna jest od siły kiełkowania, warunków glebowych ,daty oraz oczekiwanych strat/redukcji. Znając to wszystko należy określić pH gleby oraz zawartość składników pokarmowych i podjąć w razie potrzeby odpowiednie działania. Kiedy pH gleby nie mieści się w optymalnym przedziale 6-6,5 w glebie zachodzą procesy które ograniczają dostępność niektórych składników. W razie pojawienia się objawów niedoborów należy zastosować odpowiednie nawozy posypowe lub mikroelementowe nawozy dolistne.

Na początku rozwoju rośliny (po fazie 2-3 liści) będą bazować na składnikach zawartych w glebie, głównie na azocie i fosforze. Z mikroelementów to mangan i cynk są najistotniejsze i często występują w niewystarczającej ilości. Początkowe 50 – 60 dni aktywnego wzrostu decyduje o potencjalnym plonie, gdyż zakodowane zostają elementy struktury plonu tj. ilość liści, ilość kłosów i ilość kłosków. Na rozwój początkowy wpływ ma również temperatura oraz wilgotność. Jeśli opóźnimy siew pszenicy ozimej, zwiększa się okres czasu produkcji, co spowalnia rozwój biomasy. Składniki pokarmowe, szczególnie azot i fosfor powinny być stosowane w tej fazie aby zwiększyć tempo wzrostu i wielkość liści.

Następnie po minięciu okresu wschodów i rozwoju początkowego każda roślina zaczyna tworzyć źdźbła i dalej produkuje liście. Wszystko to wpływa na Indeks Zieloności (Obszar zielony : Widoczna powierzchnia gleby), który stanowi biomasę roślin przechwytującą światło. To właśnie w czasie tej fazy rośliny przechodzą wernalizację, która jest wymagana aby przestawić rozwój roślin na kolejny etap zwany fazą Wielkiego wzrostu. Pojedyncze źdźbła każdej rośliny zaczynają się wydłużać tworząc biomasę z powierzchnią liści 6-7 krotnie większą od powierzchni gleby. Podczas tego ważnego okresu pobranie składników pokarmowych jest największe, dlatego zapotrzebowanie roślin należy zaspokoić stosując nawozy mineralne i dolistne.

Plan nawożenia powinien przewidywać kilka aplikacji nawozów i zabiegów dolistnych, aby uzyskać możliwie jak najwyższą efektywność nawożenia na jednostkę wyprodukowanego plonu. Kiedy liść flagowy jest w pełni rozwinięty oznacza to, że tworzenie biomasy zostało zakończone i należy skupić całą uwagę, wiedzę agronomiczną aby utrzymać „zieloność” roślin które będą źródłem asymilatów w trakcie nalewania ziarna, tworząc tym samym plon końcowy. W tym momencie plantacja powinna posiadać od 400 do 600 pędów kłosonośnych na m2.

Utrzymanie "zieloności"

Plon końcowy uzależniony jest od wielu czynników które determinują liczbę ziaren/m2, włączając w nie warunki pogodowe, choroby oraz niezbędne składniki pokarmowe. Patrząc na składniki odżywcze szczególnie bor i miedź odgrywają ważną rolę w tworzeniu źdźbeł (kłosów) w liczbie około 50/ m2. Jednak ziarno zostanie w pełni wypełnione jeśli roślina posiada zapas węglowodanów powstałych w trakcie budowy biomasy oraz posiada zielone liście które są efektywne fotosyntetycznie w trakcie nalewania ziarna.

Zawartość chlorofilu ma bardzo duże znaczenie w przypadku „zieloności” liści (a co za tym idzie w fotosyntezie), a zarówno azot jak i magnez są jego podstawowymi składnikami. Nieoptymalny przebieg fotosyntezy w pierwszych dwóch lub trzech tygodniach fazy nalewania ziarna wpłynie na zmniejszenie liczby komórek i potencjalną wagę każdego ziarniaka. Niedostateczna zawartość azotu w liściu flagowym prowadzi do zamierania kwiatków. Nalewanie ziarna zależy zarówno od ilości ziaren w kłosie ale również od skłądników powstałych w procesie fotosyntezy i tych zgromadzonych w roślinie. Jeśli na przykład w wyniku wystąpienie suszy lub chorób ziarno nie zostanie w pełni wypełnione to po dojrzeaniu zacznie się kurczyć/marszczyć. Dodatkowym elementem nalewania ziarna jest translokacja składników do ziarna, jednak proces ten wymaga energii, która pochodzi z ATP-związku którego składnikiem budulcowym jest fosfor.

Podsumowanie czynników agronimicznych

Przygotowanie odpowiedniej struktury gleby aby zapewnić odpowiednią dostępność składników pokarmowych.
Uregulowanie pH gleby, które wpływa na dostępność składników odżywczych.
Stosowanie makro i mikroelementów (głównie azotu, fosforu, potasu, siarki, manganu cynku i miedzi), które wpływają na wczesny, szybki wzrost i rozwój.
Tworzenie właściwego planu nawożenie spełniającego wymagania roślin, które nie mogą być zaspokojone z zasobów glebowych, zwracając uwagę na dawkę oraz termin stosowania dostosowane do aktualnych potrzeb roślin.
Monitorowanie upraw w trakcie sezonu, aby wyeliminować ewentualne niedobory, które skrócą okres wegetacji i ograniczą ilość ziaren w kłosie.
Zwrócić uwagę na oczekiwaną jakość ziarna i odpowiednio dostosować plan nawożenia.
Korzystanie z narzędzi i usług Yara, w celu optymalizacji nawożenia i maksymalizacji plonów.